Gelişim Raporu Dil Gelişimi Alan Örnekleri – YENi

Kazanım 1. Sesleri ayırt eder.
Göstergeler:
Sesin kaynağını söyler.
Sesin geldiği yönü söyler.
Sesin özelliğini söyler.
Sesler arasındaki benzerlik/farklılıkları açıklar.
Verilen sese benzer sesler çıkarır.

Kazanım 2. Konuşurken/şarkı söylerken sesini uygun şekilde kullanır.
Göstergeler:
Nefesini doğru kullanır.
Sesinin tonunu ayarlar.
Sesinin şiddetini ayarlar.
Gerektiğinde sözcükleri vurgulu kullanır.
Konuşma hızını ayarlar.

Kazanım 3. Dili iletişim amacıyla kullanır.
Göstergeler:
Başlatılan konuşmaya katılır.
Konuşmayı başlatır.
Konuşmayı sürdürür.
Konuşmayı sonlandırır.
Konuşma sırasında göz teması kurar.
Konuşurken jest ve mimiklerini uygun kullanır.
Nezaket sözcüklerini kullanır. Karşısındakini etkin bir şekilde dinler.
Planlarını/duygularını/düşüncelerini/hayallerini anlatır.

Kazanım 4. Konuşurken dil bilgisi yapılarını kullanır.
Göstergeler:
Konuşmalarında isimlere yer verir.
Konuşmalarında fiillere yer verir.
Konuşmalarında sıfatlara yer verir.
Konuşmalarında bağlaçlara yer verir.
Konuşmalarında zarflara yer verir.
Konuşmalarında zamirlere yer verir.
Konuşmalarında edatlara yer verir.
Sözcüklerdeki ekleri doğru kullanır.
Sözcüklerdeki dil bilgisi hatalarını söyler.
Sözcüklerdeki dil bilgisi hatalarını düzeltir.

Kazanım 5. Söz dizimi kurallarına göre cümle kurar.
Göstergeler:
Cümlenin ögelerini doğru şekilde sıralayarak konuşur.
Cümlelerdeki hatalı sıralamayı düzeltir.
Düz cümle kurar.
Soru cümlesi kurar.
Birleşik cümle kurar

Kazanım 6. Sözcük dağarcığını geliştirir.
Göstergeler:
Dinlediklerinde geçen yeni sözcükleri ayırt eder.
Dinlediklerinde geçen yeni sözcüklerin anlamını sorar.
Öğrendiği sözcükleri anlamına uygun kullanır.
Zıt/eş anlamlı/eş sesli sözcükleri kullanır.
Sözcüklerin anlamını benzetme/metaforlar yoluyla açıklar.
Bağlamdan yola çıkarak bilmediği sözcüklerin anlamını tahmin eder.

Kazanım 7. Dinlediklerinin/izlediklerinin anlamını yorumlar.
Göstergeler:
Dinlediklerini/izlediklerini başkalarına açıklar.
Dinledikleriyle/izledikleriyle ilgili sorulara yanıt verir.
Dinledikleri/izledikleri ile ilgili sorular sorar.
Dinlediklerini/izlediklerini yaşamıyla ilişkilendirir.
Dinlediklerini/izlediklerini çeşitli yollarla sergiler.

Kazanım 8. Görsel materyalleri kullanarak özgün ürünler oluşturur.
Göstergeler:
Görsel materyalleri inceler.
Görsel materyalleri açıklar.
Görsel materyalleri birbiriyle/yaşamla ilişkilendirir.
Görsel materyallerde anlatılanları oluş sırasına göre sıralar.
Görsel materyallerle ilgili sorulara yanıt verir.
Görsel materyallerle ilgili sorular sorar.
Görsel materyallerin içeriğini yorumlar.
Görsel materyaller aracılığıyla farklı kompozisyonlar oluşturur.

Kazanım 9. Ses bilgisi farkındalığı gösterir.
Göstergeler:
Cümleyi sözcüklerine ayırır.
Sözcükleri hecelerine ayırır.
Sözcüklerin ilk sesini söyler.
Sözcüklerin son sesini söyler.
Aynı sesle başlayan sözcükleri eşleştirir.
Aynı sesle biten sözcükleri eşleştirir.
Uyaklı sözcükleri eşleştirir.
Söylenen bir sesle başlayan sözcükler üretir.
Söylenen bir sözcüğün ilk sesiyle başlayan sözcükler üretir.
Söylenen bir sözcüğün son sesiyle biten sözcükler üretir.
Söylenen sözcükle uyaklı sözcükler üretir.

Kazanım 10. Sözel olarak özgün ürünler oluşturur.
Göstergeler:
Olay örgüsünü/şiiri/öyküyü dinlemeden önce başlık üretir.
Cümlenin/olay örgüsünün/öykünün sonucunu tahmin eder.
Cümle/olay örgüsü/öykü̈/şiir/bilmece/tekerlemeleri tamamlar.
Cümle/olay örgüsü/bilmece/şiir/tekerleme ya da özgün bir öykü̈ oluşturur.
Olay örgüsünü/şiiri/öyküyü dinledikten sonra başlık üretir.

Kazanım 11. Okuma farkındalığı gösterir.
Göstergeler:
Yazılı materyaller hakkında konuşur.
Yetişkinden kendisine kitap okumasını ister.
Okumanın günlük yaşamdaki önemini açıklar.
Farklı çocuk edebiyatı ürünlerini ayırt eder.
Okuma materyallerinin bölümlerini gösterir.
Okuma materyallerini kullanarak okuyormuş gibi yapar.
Her çocuk kitabının yazarının, resimleyeninin, yayınevinin olduğunu söyler.
Adını yazılı bir şekilde gördüğünde tanır.

Kazanım 12. Yazı farkındalığı gösterir.
Göstergeler:
Çevresindeki yazıları gösterir.
Yazı ve resmi birbirinden ayırır.
Yazının işlevini söyler.
Yazının nereden başladığını gösterir.
Yazının yönünü gösterir.
Yazılı materyallerde noktalama işaretlerini gösterir.
Noktalama işaretlerinin işlevini açıklar.
Büyük ve küçük harfleri ayırt eder.
Yazının günlük yaşamdaki önemini açıklar.

Kazanım 13. Yazı yazma öncesi becerileri gösterir.
Göstergeler:
Yazı ve çizimin bir arada olduğu ürünler oluşturur.
Yazı yazmayı taklit eder.
Yazdığı işaretlerin/karalamaların anlamını açıklar.
Duygu ve düşüncelerini yetişkine yazdırır.
Adını yazar.

36-48 AYLIK ÇOCUKLAR İÇİN DİL GELİŞİMİ

1. Sesleri ayırt eder.
2. Sesin geldiği yönü söyler.
3. Jest ve mimikleri anlar.
4. Çoğul eklerini kullanır.
5. Geçmiş zaman ifadelerini kullanır.
6. Ad ve fiilleri içeren üç/dört sözcüklü cümleler kullanır.
7. Kişi zamirlerini kullanır.
8. Sıfatları kullanır.
9. Zıt anlamlı sözcükleri kullanır.
10. Adı, soyadı ve yaşı sorulunca söyler.
11. Ne, kim gibi sorular sorar.
12. Ne, kim gibi sorulara yanıt verir.
13. Basit neden-sonuç içeren sorulara yanıt verir.
14. Yaptığı günlük işlerle ilgili olarak sorulan sorulara yanıt verir.
15. Olayları oluş sırasına göre anlatır.
16. İsteklerini sözel olarak ifade eder.
17. Anlamadığı bir sözcüğün anlamını sorar.
18. Kendi kendine şarkı ve tekerleme söyler.
19. Yaşadıkları/gördüklerini anlatır.
20. Duygularını sözel olarak ifade eder.
21. Nesnelerin işlevlerini söyler.
22. Art arda verilen iki veya üç yönergeyi sırayla yerine getirir.
23. Yer bildiren yönergeleri anlar.
24. Konuşmasının çoğu anlaşılır.

49-60 AYLIK ÇOCUKLAR İÇİN DİL GELİŞİMİ

1. Verilen sese benzer sesler çıkarır.
2. Sesin kaynağının ne olduğunu söyler.
3. Sesler arasındaki benzerlikleri/farklılıkları söyler.
4. Jest ve mimiklerini kullanır.
5. Bileşik cümleler kurar.
6. Kurallı cümle ile konuşur.
7. Dört-beş sözcüklü cümle kurar.
8. Tekil ve çoğul sözcükleri yerinde kullanır.
9. Bağlaçları kullanır.
10. Olumsuz sözcük yapıları kullanır.
11. Edat kullanır.
12. İşaret ve kişi zamirlerini kullanır.
13. Geçmiş ve gelecek zaman ifadelerini kullanır.
14. Ünlem cümleleri kullanır.
15. Zıt anlamlı sözcükleri kullanımı artar.
16. Sözcüklerin anlamlarına ilişkin tahminlerini söyler.
17. Neden, nasıl, kimin gibi sorulara yanıt verir.
18. Neden, nasıl, kimin gibi sorular sorar.
19. Dinledikleri/izlediklerini başkalarına anlatır.
20. Kısa, basit öykülerle ilgili sorulara yanıt verir.
21. Deneyimleriyle ilgili konuşur.
22. Art arda verilen üç veya dört yönergeyi sırayla yerine getirir.
23. Nesnelerin işlevlerini sorar.
24. Konuşurken/şarkı söylerken sesinin hızını ayarlar.
25. Konuşmaları anlaşılır.
26. Konuşmayı başlatır/sürdürür/sonlandırır.

61-72 AYLIK ÇOCUKLAR İÇİN DİL GELİŞİMİ

1. Sesin özelliğini söyler.
2. Sözcüklerin ilk sesini söyler.
3. Sözcüklerin son sesini söyler.
4. İşittiği/görselini gördüğü, aynı ses ile başlayan sözcükleri eşleştirir.
5. İşittiği/görselini gördüğü, aynı ses ile biten sözcükleri eşleştirir.
6. Söylenen bir sesle başlayan sözcükler üretir.
7. Uyaklı sözcükleri eşleştirir.
8. Söylenen sözcükle uyaklı sözcükler üretir.
9. Aynı anlama gelen sözcükleri kullanır.
10. Cümlelerinde özneye uygun fiil kullanır.
11. Cümlelerin öğelerini doğru sırada kullanır.
12. Cümlenin sözcüklerini ayırır.
13. Sözcükleri hecelere ayırır.
14. Sıralı ve bileşik cümleler kurar.
15. Altı ve daha fazla sözcükten oluşan uzun cümleler kurar.
16. Sözcüklerin olumsuz eklerini anlamlı ve yerinde kullanır.
17. Geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman ifadelerini yerinde kullanır.
18. Zamirleri yerinde kullanır.
19. Sözcüklerin zıt ve eş anlamlılarını söyler.
20. Eş sesli sözcüklerin anlamlarını söyler.
21. Zaman zarflarını yerinde kullanır.
22. “Kim, ne, ne zaman, nerede, neden, nasıl?” gibi sorular sorar.
23. “Kim, ne, ne zaman, nerede, neden, nasıl?” gibi sorulara yanıt verir.
24. Sorulan sözcüğün anlamını söyler.
25. Dinledikleri/izlediklerini farklı yollarla sergiler.
26. Dinledikleri/izlediklerini yaşamıyla ilişkilendirerek anlatır.
27. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili sorulara yanıt verir.
28. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili sorular sorar.
29. Konuşmalarındaki sözcük ve eklerindeki hatalarını söyler.
30. Konuşmalarındaki sözcük ve eklerindeki hatalarını kendisi düzeltir.
31. Görsel materyalleri kullanarak olay, öykü gibi kompozisyonlar oluşturur.
32. Görsel materyallere bakarak okuyormuş gibi yapar.
33. Çevresindeki yazılı materyaller hakkında konuşur.
34. Konuşmalarında mizahı kullanır.
35. Nefesini doğru kullanır.
36. Sesinin tonunu, hızını, şiddetini ayarlar.
37. Gerektiğinde sözcüklere vurgu yapar.
38. Akıcı konuşur. Karşısındakini etkin bir şekilde dinler. Büyük küçük harfleri ayırt eder.
39. Yazının yönünü gösterir.

HAZIR CÜMLELER

Söylenen bir sözcüğün ilk sesiyle başlayan sözcükler üretir. Sesin kaynağını söyler, sesin geldiği yönü söyler, dinlerken konuşurken göz teması kurar, genel olarak yapılan sohbetleri, okunan kitapları, şarkıları ve parmak oyunlarını dinlemekte ve kolayca öğrenip tekrar edebilmektedir. Konuşmalarında söz dizimi kurallarını doğru olarak kullanıyor. Sesleri ayırt edebiliyor ve kelimeleri doğru telaffuz ediyor. Sözcük dağarcığında yaşının özelliklerini gösteriyor.

Görsel materyallerin içeriğini yorumlayabilir. Sözel yönergeleri yerine getirme ve dinlediklerini açıklamada başarılı bir gelişim izlenmiştir. Yorum yapabilme becerisine sahiptir. Dinledikleri ve izledikleriyle ilgili yorum yapması önemli bir zihinsel gelişimdir. Sorulan sorulara mantıklı ve doğru cevaplar verebilmektedir. Dinlediklerini müzik, resim ve drama vb. yollarla sergileyebilmektedir.

Sesler arasındaki benzerlik ve farklılıkları açıklayabilir. Konuşmalarında temel dil bilgisi kurallarına uygun tümceler kurabilmektedir. Sesleri doğru olarak kullanabilmekte, verilen sese benzer sesler çıkarabilmektedir. Şarkı tekerleme ve parmak oyunlarını öğrenmede başarılıdır. Çekinmediği zamanlarda kendisini son derece iyi ifade edebilmekte ve düzgün tümceler kurabilmektedir. Verilen sesin kaynağını ve özelliğini söyleyip verilen sese benzer sesler çıkarabilmektedir. Gelişmiş bir sözcük dağarcığına sahiptir.

Olay örgüsünü, şiiri, öyküyü dinlemeden önce başlık üretebilir. Konuşmalarında söz dizimi kurallarını doğru olarak kullanıyor. Belli bir konuda konuşmayı başlatabiliyor ve sürdürebiliyor. Sözcük dağarcığında yaşının özelliklerini gösteriyor. Dil alanındaki gelişim basamaklarına uygun davranıyor. Konuşmayı, hikaye anlatmayı ve dinlemeyi çok seviyor. Nezaket sözcüklerini yerinde ve zamanında kullanıyor. Ses bilgisinde farkındalığı gelişmiştir, sözcüğün başlangıç sesini tanımakta ve aynı sesle başlayan farklı sözcükler kurabilmektedir.

Okuma farkındalığı gösterir. Okuma materyallerinin bölümlerini gösterebilir. Sözel olarak ifade etme yeteneği vardır; konuşmalarında sözdizimi kurallarına uymakta, Türkçeyi doğru kullanabilmektedir, sözcük dağarcığı gelişmiştir. Dinlediklerini çeşitli yollarla ifade edebilir. Belli bir konuda konuşmayı başlatır ve sürdürür, söz almak için sırasını bekler. Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. Dinlediklerine ilişkin sorular sorar ve sorulan sorulara cevap verir. Konuşmaya ve kendini anlatmaya yatkın bir çocuktur.

Görsel materyaller aracılığıyla farklı kompozisyonlar oluştur. Üstlendiği role uygun konuşur, dinlerken ve konuşurken göz teması kurar, dinlediklerini başkalarına anlatır. Kendini ifade etmede net ve anlamlı cümleler kullanabilmektedir. Uyaklı sözcükleri eşleştirir. Duygu ve düşüncelerine değer verildiği hissettirilmeli ve toplum içinde kendini ifade etmesine olanak tanınmalıdır.

Yazı yazma öncesi becerileri gösterir. Yazı ve çizimin bir arada olduğu ürünler oluşturur. Yazı yazmayı taklit eder. Cümle kurarken isim sıfat zamir gibi dilbilgisi öğelerini kullanma özelliğine sahiptir. Konuşmalarında jest ve mimiklerini kullanabilmektedir. Konuşmayı başlatma, sürdürme konuşmak için sırasını bekleme davranışını gösterebilmektedir. Duygu, düşünce ve hayallerini söyelemesi; kendini ifade etme ve öz güven duygusu anlamında önemli bir gelişimdir.

Aynı sesle başlayan sözcükleri eşleştirebilir. Konuşmalarında temel dil bilgisi kurallarına uygun tümceler kurabilmektedir. Sesleri doğru olarak kullanabilmekte, verilen sese benzer sesler çıkarabilmektedir. Şarkı tekerleme ve parmak oyunlarını öğrenmede başarılıdır. Çekinmediği zamanlarda kendisini son derece iyi ifade edebilmekte ve düzgün tümceler kurabilmektedir. Verilen sesin kaynağını ve özelliğini söyleyip verilen sese benzer sesler çıkarabilmektedir. Gelişmiş bir sözcük dağarcığına sahiptir.

Cümlelerinde sen-siz ayrımına özen gösteren öğrencilerden biridir. Okunan hikaye sonrası sorulan sorularda ayrıntıları hatırlamakta ve uygun cevabı düzgün cümlelerle verebilmektedir. Karşılıklı iletişim halindeyken göz teması kurulması veya dokunulması cümlelerinin akışkanlığını ve mantıksallığını bozmamaktadır. Olumlu olumsuz duygu ve düşüncelerini grup içinde açıklayabilmektedir.

Okuma materyallerini kullanarak okuyormuş gibi yapar. Yetişkinden kendisine kitap okumasını ister. Dil alanındaki gelişim basamaklarına uygun davranıyor. Konuşmayı, hikaye anlatmayı ve dinlemeyi çok seviyor. Sözcük dağarcığında yaşının özelliklerini gösteriyor. Konuşmalarında söz dizimi kurallarını doğru olarak kullanıyor. Belli bir konuda konuşmayı başlatabiliyor ve sürdürebiliyor. Nezaket sözcüklerini yerinde ve zamanında kullanıyor.

Söylenen bir sesle başlayan sözcükler üretir. Dil alanındaki gelişim basamaklarına uygun davranıyor. Konuşmayı, hikaye anlatmayı ve dinlemeyi çok seviyor. Sözcük dağarcığında yaşının özelliklerini gösteriyor. Konuşmalarında söz dizimi kurallarını doğru olarak kullanıyor. Belli bir konuda konuşmayı başlatabiliyor ve sürdürebiliyor. Nezaket sözcüklerini yerinde ve zamanında kullanıyor.

Yazı farkındalığı gösterir. Çevresindeki yazıları gösterir. Yazı ve resmi birbirinden ayırır. Konuşmalarında temel dil bilgisi kurallarına uygun tümceler kurabilmektedir. Sesleri doğru olarak kullanabilmekte, verilen sese benzer sesler çıkarabilmektedir. Şarkı tekerleme ve parmak oyunlarını öğrenmede başarılıdır. Kendisini son derece iyi ifade edebilmekte ve düzgün tümceler kurabilmektedir. Verilen sesin kaynağını ve özelliğini söyleyip verilen sese benzer sesler çıkarabilmektedir. Gelişmiş bir sözcük dağarcığına sahiptir.

Her çocuk kitabının yazarının, resimleyeninin, yayınevinin olduğunu söyler. Okuma farkındalığı gösterir. Sözel yönergeleri yerine getirme ve dinlediklerini açıklamada başarılı bir gelişim izlenmiştir. Yorum yapabilme becerisine sahiptir. Dinledikleri ve izledikleriyle ilgili yorum yapması önemli bir zihinsel gelişimdir. Sorulan sorulara mantıklı ve doğru cevaplar verebilmektedir. Dinlediklerini müzik, resim ve drama vb. yollarla sergileyebilmektedir.

Bağlamdan yola çıkarak bilmediği sözcüklerin anlamını tahmin edebilir. Sözel olarak kendini ifade etme yeteneğine sahiptir; konuşmalarında sözdizimi kurallarına uymakta, Türkçeyi doğru kullanabilmektedir, sözcük dağarcığı gelişmiştir. Dinlediklerini çeşitli yollarla ifade edebilir. Belli bir konuda konuşmayı başlatır ve sürdürür, söz almak için sırasını bekler. Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. Dinlediklerine ilişkin sorular sorar ve sorulan sorulara cevap verir. Konuşmaya ve kendini anlatmaya yatkın bir çocuktur.

Cümle, olay örgüsü, öykü, şiir, bilmece, tekerlemeleri tamamlar. Dil alanındaki gelişim basamaklarına uygun davranıyor. Konuşmayı, hikaye anlatmayı ve dinlemeyi çok seviyor. Nezaket sözcüklerini yerinde ve zamanında kullanıyor. Sözcük dağarcığında yaşının özelliklerini gösteriyor. Konuşmalarında söz dizimi kurallarını doğru olarak kullanıyor. Belli bir konuda konuşmayı başlatabiliyor ve sürdürebiliyor.

Zıt, eş anlamlı, eş sesli sözcükleri kullanır. Sözcüklerin anlamını benzetme ve metaforlar yoluyla açıklar. Sözcük dağarcığı gelişmiştir. Üstlendiği role uygun konuşur, dinlerken ve konuşurken göz teması kurar,
dinlediklerini başkalarına anlatır. Çekinmediği zamanlarda kendini ifade etmede net ve anlamlı cümleler kullanabilmektedir. Dinlediklerini müzik, resim ve drama vb. yollarla sergileyebilmektedir